جوان آنلاین: آمار‌ها نشان می‌دهد افت تولید، کاهش فروش و منفی شدن مصرف بخش خصوصی، اقتصاد ایران را در مسیر رکود تورمی و فشار بر صنایع قرار داده است، به طوری که در چهار ماهه اول امسال تولید بخش صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳/۱۰ درصد کاهش یافته است. در گرامیداشت روز صنعت و معدن، وزیر صمت پا به پای تولیدکنندگان و صنعتگران از ناترازی‌های گسترده در بخش صنعت اعم از چالش‌های انرژی و افزایش قیمت نهاده‌های تولید سخن گفت. واضح است که انتقاد مسئولان و متولیان صنعت و تولید از ناترازی انرژی منطقی نیست، چراکه مخاطب اصلاح این روند خود مسئولان اجرایی هستند که باید به جای تبیین چالش‌ها، نقد‌ها و گلایه‌ها، گزارش کار دهند.
صنعت کشور همچنان با موانعی نظیر بسته‌های حمایتی ناکارآمد، بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه و بازدارنده و وعده‌های اجرا نشده مواجه است، حال آنکه می‌دانیم آنچه نقش پیشران تولید را دارد، نه صرفاً تزریق منابع مالی، بلکه اعتماد، اختیار عمل و سیاستگذاری پایدار و هدفمند است.
در شرایط کنونی ناشی از تحولات اخیر منطقه و تجاوز تحمیلی، ضرورت بازنگری در نگاه به صنعت بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
امروز، کشور به رویکردی نوین نیاز دارد؛ رویکردی که در آن رفع موانع تولید، ایجاد فضای امن برای سرمایه‌گذاری و اولویت‌بخشی به حوزه‌های مولد صنعتی در کانون سیاستگذاری‌ها قرار داده شود، زیرا فعالان این عرصه ستون‌های امنیت اقتصادی ایران به شمار می‌روند و نقشی مؤثر در مسیر استقلال و اقتدار ملی ایفا می‌کنند. مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد در چهار ماهه اول سال۱۴۰۴ تولید بخش صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳/ ۱۰ درصد کاهش یافته است.
در زیرمجموعه‌هایی مانند فعالیت‌های شیمیایی به جز دارو: کاهش ۵/۹ درصد، فلزات پایه: کاهش ۹/ ۲۱ درصد، خودرو و قطعات: کاهش ۵/ ۱۰ درصد، فروش بخش صنعت نیز کاهش ۵/ ۸ درصدی داشته و زیرمجموعه‌ها به ترتیب کاهش ۸/ ۰، ۸/ ۱۵ و ۶/ ۱۲ درصدی را تجربه کرده‌اند.
به روایت این آمار بخش صنعت و تولید نیاز به بازنگری در سیاست‌های حکمرانی دارد تا بتواند روی پای خود بایستد. هر ساله در بزرگداشت روز صنعت و معدن، تولیدکنندگان صنعتی و معدنی از چالش‌های بخش تولید سخن می‌گفتند و وزیر صمت نیز به عنوان متولی تولید، برای عبور از این مشکلات وعده‌هایی می‌داد، اما امسال برخلاف سال‌های گذشته وزیر صمت مانند فعالان صنعتی از چالش‌های ناترازی انرژی و افزایش قیمت نهاده‌های تولید خبر داد.
این اظهارات در حالی است که متولی صنعت و تولید به جای گلایه و انتقاد از مشکلات این بخش باید گزارش عملکرد و راهکار عملی دهند. محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مراسم گرامیداشت روز صنعت و معدن با اشاره به دو چالش جدی بخش تولید گفت: افزایش قیمت نهاده‌ها و مسائل مربوط به انرژی، مشکلات بزرگی هستند که موجب کاهش تقاضا و فشار مضاعف بر صنایع می‌شوند، البته مزیت انرژی نیز به دلیل افزایش قیمت‌ها کمرنگ شده است، بنابراین باید با صرفه‌جویی، بهینه‌سازی مصرف و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر، موانع پیش‌روی صنایع را برطرف کنیم.
وزیر صمت حل مشکلات تولید را در گرو رفع مسائل بین‌بخشی دانست و اظهار کرد: بخش مهمی از مشکلات بخش خصوصی به مسائل بین‌بخشی وابسته است؛ از یک سو موضوعاتی، چون مالیات، گمرک و تعرفه‌ها و از سوی دیگر ناپایداری در تأمین انرژی و زیرساخت‌ها. اگر این مسائل در دولت حل شود، می‌تواند موجب ارتقای بخش خصوصی گردد.
وزیر صمت با اشاره به اینکه صادرات غیرنفتی سال گذشته به ۵۷ درصد رسید، تصریح کرد: رسیدن به این رقم موفقیت‌آمیز بود، اما حفظ آن دشوارتر است.
تغییر رویکرد دولت در مواجهه با مشکلات بخش تولید
یکی از صنعتگران حاضر در این مراسم با تأکید مجدد بر چالش‌های ناترازی انرژی گفت: در جلساتی که با متولیان تولید داریم، به جای رفع مشکلات ما، مسئولان مشکلات ما را تشریح می‌کنند و راهکار‌هایی که ما ارائه می‌کنیم، مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در مراسم امروز (دیروز) نیز وزیر صمت و رئیس‌جمهور مشکلات مارا تبیین کردند، به جای اینکه وعده‌ای یا راهکاری برای برون رفت از مشکلات فعلی ارائه کنند. با توجه به شرایط امروز کشور و منطقه بخش تولید و صنعت باید با رویکردی جدید اداره شود و حمایت‌های دولت نیز از این دو بخش تغییر بنیادی کند، اما در اظهارات امروز (دیروز) رئیس جمهور و وزیر صمت چنین رویکردی وجود نداشت.
خالقی: بی‌برقی صنایع را زمینگیر کرد
همچنین دبیر خانه صنعت و معدن با تشریح مشکلات صنایع کوچک و متوسط قطعی برق را مهم‌ترین چالش فعلی صنعت و تولید دانست و گفت: قطع برق می‌تواند به توقف کامل خطوط تولید در صنایع مختلف، به ویژه صنایع وابسته به برق مانند فولاد و پتروشیمی منجر شود. قطعی برق، به ویژه قطعی‌های ناگهانی می‌تواند باعث آسیب به تجهیزات حساس و الکترونیکی، خرابی قطعات و فرسودگی زودرس تجهیزات شود. توقف تولید و اختلال در فرایند‌های تولید، بهره‌وری صنایع را به شدت کاهش می‌دهد. قطعی برق و آسیب به تجهیزات به افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و همچنین افزایش هزینه‌های ناشی از توقف تولید منجر می‌شود.
آرمان خالقی افزود: عدم‌اطمینان از تداوم تولید به دلیل قطعی برق، توانایی صنایع برای عقد قرارداد‌های بلندمدت صادراتی را محدود می‌کند، در نتیجه صادرات کاهش می‌یابد. کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌ها، توان رقابتی صنایع را در بازار‌های داخلی و خارجی کاهش می‌دهد. خسارات اقتصادی ناشی از قطعی برق می‌تواند برای شرکت‌ها و اقتصاد کشور جبران‌ناپذیر باشد.
وی تأکید می‌کند: قطعی برق در شهرک‌های صنعتی و مراکز صنعتی در حال حاضر حداقل به دوسه روز در هفته رسیده است. طبق گزارش‌هایی که از واحد‌های صنعتی دریافت می‌کنیم، به طور عمده دو تا سه روز قطعی برق داریم. مثلاً در شهرک صنعتی رشت، نصف واحد‌های صنعتی سه روز در هفته از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب با قطع برق مواجه هستند و نصف دیگر نیز در سایر ساعات قطع برق دارند. با این شرایط، واحد‌های صنعتی حتی اگر بخواهند، تنها می‌توانند حدود ۵۰ درصد ظرفیت تولید خود را به کار بگیرند. تولیدکنندگان شیفت روز، ۵۰ درصد تعطیل هستند، واحد‌های دوشیفته حتی با حدود ۳۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و حتی واحد‌های سه شیفته تنها ۶۰ درصد ظرفیت فعال دارند.
خالقی با تأکید بر پیامد‌های اقتصادی این قطعی‌ها گفت: واحد‌های صنعتی با کاهش تولید مواجهند و این یعنی کاهش سود و افزایش اثر هزینه‌های ثابت برقیمت تمام‌شده مثل حقوق و دستمزد نیروی کار که بدون توجه به وضعیت تولید باید پرداخت شود. به طور مثال اگر نیروی کار ۱۰ درصد قیمت تمام شده را تشکیل دهد، با این وضعیت ممکن است این رقم به ۲۰ درصد برسد.
وی افزود: از طرف دیگر، واحد‌هایی که قرارداد تولید دارند، به دلیل ناتوانی در تحویل بموقع کالا، متحمل جریمه‌های تأخیر و خسارات قراردادی می‌شوند که بار مالی بیشتری روی دوش آنها می‌گذارد. در صنایعی که خطوط تولید باید به صورت مداوم و ۲۴ ساعته کار کنند، مثل فولاد، شیشه و سیمان، قطعی برق باعث خاموشی کوره‌ها می‌شود. راه‌اندازی مجدد کوره‌ها زمانبر و هزینه‌بر است، همچنین خساراتی مانند ضایعات مواد اولیه و کاهش کیفیت محصول را در پی دارد.
وی در ادامه درباره تلاش برخی تولیدکنندگان برای تأمین برق مستقل گفت: تولیدکنندگان مجبورند به سمت نیروگاه‌های کوچک خورشیدی یا ژنراتور‌های دیزلی بروند، اما این راهکار‌ها با مشکلات زیادی مثل تأمین ارز، هزینه بالای تجهیزات، سختی دریافت مجوز و تأمین سوخت مواجه است.
خالقی به سابقه همکاری بخش خصوصی با دولت اشاره کرد و افزود: در گذشته بخش خصوصی برای احداث نیروگاه‌های کوچک حرارتی وارد شد، اما به دلیل بدقولی دولت در پرداخت هزینه برق تولیدی، بسیاری از این نیروگاه‌ها تعطیل و سرمایه‌گذاران از بازار خارج شدند.
وی درباره راهکار‌های پیشنهادی گفت: دولت باید روند صدور مجوز‌ها را تسهیل کند، تسهیلات مالی ارائه و هزینه‌های واردات تجهیزات تولید برق را کاهش دهد، همچنین باید هزینه‌های انتقال برق تولیدشده از طریق نیروگاه‌های خورشیدی به شبکه اصلی را بر عهده بگیرد.
خالقی به مسئولان و فعالان صنعت گفت: بحران قطعی برق تبعات جدی و گسترده‌ای بر تولید، اقتصاد و رقابت‌پذیری کشور دارد. بدون حمایت‌های لازم و همکاری دولت و بخش خصوصی، وضعیت بدتر خواهد شد. باید هرچه سریع‌تر سیاست‌های حمایتی و تسهیل‌گرانه اجرایی شود تا بخش صنعت از این بحران نجات یابد.
نمای نزدیک
پزشکیان: باید به فکر عوارض هر تصمیمی باشیم
رئیس‌جمهور با اشاره به مشکلات ناشی از فرونشست زمین در برخی شهر‌ها گفت: ما نمی‌توانیم تصمیمی بگیریم که بعداً اگر مشکلی پیش آمد، بگوییم چاره‌ای نداشتیم و باید آن تصمیم را می‌گرفتیم، باید به فکر عوارض هر تصمیمی بود.
به گزارش ایرنا، مسعود پزشکیان در آیین گرامیداشت روز ملی صنعت و معدن با تأکید بر اینکه باید برای حل ناترازی انرژی راهکار‌های مناسب صرفه‌جویی را در پیش گیریم، گفت: در حال حاضر با مشکل ناترازی در آب و برق مواجه هستیم. از استادان دانشگاه در این خصوص نظرسنجی شده، راهکار آن صرفه‌جویی در آب به میزان سالانه ۳ میلیارد مترمکعب آب است.
وی افزود: با دستور و نوشتن نسخه نمی‌توان مشکل آب در کشور را حل کرد، باید مجموعه فعال در این حوزه به صورت تخصصی تلاش کنند. اگر صنعت نباشد، موجودیت دولت به خطر می‌افتد.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر اینکه دولت با تمام توان در حال گسترش پنل‌های خورشیدی در کشور است، اظهار داشت: باید به سمت برخورداری از انرژی پاک حرکت کنیم. صنعتگران باید به سمت توسعه پنل‌های خورشیدی حرکت کنند چراکه تا انرژی نداشته باشیم، توسعه بی‌معنا خواهد بود. در دولت بار‌ها تأکید کرده‌ام که برق و گاز صنعت را قطع نکنید، اما شرایطی پیش آمد که مجبور به قطع آن شدیم.
وی گفت: هر مشکلی که به وجود می‌آید، دنبال مقصر می‌گردیم تا همه ایراد‌ها را به گردن او بیندازیم. باید بگردیم و مشکل را پیدا و برای حل آن چاره‌اندیشی کنیم.
رئیس‌جمهور با اشاره به تزریق تنها ٥٠٠مگاوات برق به شبکه سراسری در سال‌های گذشته افزود: در حال حاضر بیش از هزار مگاوات پنل خورشیدی نصب کرده‌ایم، اما به همین مقدار هم بسنده نمی‌کنیم. دولت حداقل ٧هزار مگاوات تعهد تولید برق از طریق پنل‌های خورشیدی دارد. شرکت‌ها و بانک‌هایی که برای توسعه پنل‌های خورشیدی اعلام آمادگی کرده‌اند، پای کار باشند.
پزشکیان تصریح کرد: اگر انرژی داشته باشیم هیچ کارخانه و واحد تولیدی‌ای تعطیل نمی‌شود. حدود ٣٢٠همت عدم‌النفع نبود انرژی است. همه پای کار باشند تا این مشکل حل شود.
با تغییر مدیران مشکلی حل نمی‌شود
رئیس‌جمهور با بیان اینکه مصرف نادرست، سیاستگذاری و مدیریت اشتباه باعث می‌شود در برخی مسائل مشکل داشته باشیم، تأکید کرد: باید مجموعه عوامل را در تصمیم‌گیری‌ها دخیل کنیم. ۴۷ سال است به خاطر وجود مشکل، به جای حل مشکلات، مدیر را عوض می‌کنیم. وی با طرح این پرسش که چرا با تغییر مدیر، مشکل حل نمی‌شود؟ تأکید کرد: مدیریت علم و تجربه است. اگر مدیری اشتباه کرد، به طور کلی او را کنار نگذاریم بلکه درصدد آموزش و اصلاح عملکردش حرکت کنیم، باید از تجربیات مدیران استفاده کرد.
باید به فکر عوارض هر تصمیمی باشیم
پزشکیان ادامه داد: اگر تعادل محیط زیست و پیرامون خود را به هم بزنیم، از طبیعت سیلی خواهیم خورد. در اکثر شهر‌های کشور با فرونشست‌هایی مواجه هستیم که فاجعه‌بار است. ایجاد تمدن و توسعه شهر‌ها بر اساس حفر چاه‌های آب انجام شده است، اما حالا با مشکل فرونشست زمین مواجه شده‌ایم. حالا چه کسی پاسخگوی این مشکل است؟
وی تأکید کرد: ما نمی‌توانیم تصمیمی بگیریم که بعداً اگر مشکلی پیش آمد، بگوییم چاره‌ای نداشتیم و باید آن تصمیم را می‌گرفتیم. باید به فکر عوارض هر تصمیمی بود.
